Tiflis Gezi Rehberi

Ekim ayı içerisinde yaptığım Balkanlar seyahatimden yaklaşık iki hafta sonra sırada Kafkaslar’ın önemli şehirlerinden biri Tiflis vardı. Batum’a gitmeyi beklerken yanlışlıkla geldiğim Tiflis; hem bu yönüyle, hem havalimanında geçirdiğim yarım günümle, hem de blogda oluşan bir hatadan dolayı baştan yazmama sebep olan yazısıyla hayatımda unutamayacağım bir şehir olarak geride kaldı… Bu yazımda Tiflis’te gezilecek yerleri bulabilirsiniz.

 

Gürcistan’da yeme-içme, ulaşım, gezilecek yerler, vize gibi bilgiler için  “Gürcistan Gezilecek Yerler” yazımı okuyabilirsiniz.

Tiflis Hakkında

Efsaneye göre Tiflis, 458 yılına kadar ormanlarla kaplı bir yermiş. Bir gün Iberia Kralı Vakhtang, burada bulunan ormanda avlandığı sırada gördüğü yaralı sülünü yakalaması için eğitimli kartalını göndermiş. Ancak kartalı uzun bir süre geri dönmemiş. Kral ve yardımcıları kartalı aramaya başlamışlar ve en sonunda kaplıcaya yakın bir yerde ikisinide ölü olarak bulmuşlar. Kral bundan çok etkilenmiş ve kaplıca etrafındaki bütün ağaçları kestirerek burada bir şehir kurmaya karar vermiş. Adına da eski Gürcüce’de “sıcak yer” anlamına gelen “Tbilisi (Tiflis’in İngilizcesi)” koymuş. Böylelikle Tiflis’te yaşam başlamış…

Pratik Bilgiler

Gürcistan’ın başkenti Tiflis’te bir buçuk milyona yakın insan (Gürcü, Ermeni ve Rus) yaşamaktadır. Bu tüm Gürcistan nüfusunun neredeyse yarısına denk gelmektedir. Yerli halkın %95’i hristiyan, %4’ü müslüman, %1’i ise yahudiymiş.

Hem Tiflis’te hem Gürcistan genelinde direksiyonu sağda olan araçlar sıkça tercih ediliyor. Ancak trafik sağ şeritten akıyor. Ayrıca Gürcistan’da yayın yapan televizyonlarda Yetenek Sizsiniz, X Factor, O Ses, Çarkıfelek gibi programların Gürcistan’a uyarlanmış hallerini izlemek mümkün.

Havalimanından Şehir Merkezine Ulaşım

Tiflis’e uçak biletimi seyahatimden 2 ay önce almıştım. Çok sık seyahat yaptığım ve elimde çok fazla uçak bileti olduğu için aklımda hep Batum’a gideceğim diye kalmış. Taa ki havalimanına gidip uçuş ekranlarına bakana kadar. Son 1 saat kala uçağımın Batum’a değil, Tiflis’e olduğunu öğrenmiştim.. Bu durumda yaptığım ücretsiz iptali olmayan otel rezervasyonları, gezi planı ve Batum > Tiflis uçak biletim çöpe giderek toplam zararı 250 TL civarı olmuştu.

Tiflis’e gece 2:30 sıralarında indim. Pasaport kontrolünden sonra sabah olmasını bekledim. Çünkü gece hem toplu taşıma yoktu, hem de havalimanında ayarladığım hostelin check-in saatine 12 saat vardı daha (7/24 açık da değildi). 6 saat havalimanında yarı uyur şekilde bekledim.

Ama belirtmem gereken birşey var ki Gürcistan taksicileri gerçekten iğrençler. Dışarı sigara içmeye çıkıyorum tek tek yanıma gelip taksi lazım mı diye soruyorlar. 1 saat sonra tekrar sigara içmeye çıkıyorum yine geliyorlar sormaya. Birde o kadar ısrar ediyorlar ki, sırt çantanızı zorla alıp aracın bagajına koyacaklar neredeyse. Ben hayatımda gerçekten böyle taksici esnafı görmemiştim.

Sabah 8 civarı şehir merkezine gitmek için havalimanının önünden kalkan 37 numaralı otobüse bindim. Bileti otobüsün içerisinde bulunan makinadan 0.50 Lari (60 Kuruş) karşılığında alarak yerime oturdum. Şehir merkezine ortalama yarım saatte (17 km) gidiyor ve 37 numaralı hat 07:00 – 23:00 arasında çalışıyor.

Şehiriçi Ulaşım

Tiflis’te şehiriçi ulaşım otobüs ve metro ile sağlanıyor. 2 adet metro hattı bulunuyor.

Metrolarda ve otobüslerde “Metromoney” adında kartlar kullanılıyor. Bu kartlar 2 Lari (2.50 TL) karşılığında metro istasyonlarında bulunan gişelerden alınabiliyor. Sonrasında ise içine dolum yapılarak kullanılıyor. Tek yön fiyatı 0.50 Lari (60 kuruş).

Gezilecek Yerler

Tiflis gezilecek yer açısından çok birşey vaadetmese de, olan yerleri yürüyerek gezmek mümkün. Yüksek yerlere çıkmak içinde teleferik ve finiküler bulunuyor.

Narikala

Tiflis Kalesi ya da Narikala, 4. yüzyılda Araplar tarafından yapılmış. Aziz Nikolas kilisesi ise 13. yüzyılda yapılmış ancak zamanla tamamı yıkılmış. Eski yerine 1997 yılında tekrar yapılmış.

Kaleye yürüyerek ya da 2012 yılında açılmış olan teleferikle çıkmak mümkün. Tiflis’i ziyaret ettiğim tarihlerde şarap festivali olduğu için haftasonu ücretsizdi ancak normalde 1 Lari ücreti bulunuyor. Öncesinde de zannediyorum ki toplu taşıma kartı (Metromoney) almak gerekiyor.

Kalenin ön tarafı panaromik bir Tiflis manzarası sunuyor. Arka tarafında ise çeşitli ağaç ve bitkilerin olduğu botanik park bulunuyor.

Yaşadığı depremler ve yangınlar sonucu bugün sadece surları ayakta kalan kaleye çıkmak -teleferikle çıkmayı saymazsak- ücretsiz. Ayrıca şehir merkezinin üzerinden geçen teleferik bana sorarsanız çok çirkin bir görüntü oluşturmuş. Nereye baksanız onu görüyorsunuz.

Kartlis Deda

Şehrin ana sembollerinden biri olan Kartlis Deda heykeli, Tiflis’in kuruluşunun 1500. yılında (1958) kalenin hemen yanında bulunan Sololaki Tepesine dikilmiş. Bir elinde dostları için şarap kasesi, diğer elinde ise düşmanları için kılıç tutan heykelin üzerinde de yöresel Gürcü kıyafeti bulunuyor. Tamamı alüminyumdan yapılan 20 metre yüksekliğindeki heykeli şehrin her yerinden görmek mümkün.

Tsminda Sameba Cathedral

Eşsiz bir mimariye sahip Gürcistan’ın en büyük katedrali Sameba; 1989 yılında başlatılan mimari proje yarışmasında bine yakın başvuru arasından birinci olmuş. Finansmanı halk ve büyük iş adamları tarafından sağlandıktan sonra 1995 – 2004 yılları arasında yapılmış.

5000 metrekare alanda 15000 kişinin ibadet edebileceği ve 11 şapeli bulunan katedral Gürcistan’ın en büyük, Doğu ülkelerinde ise en büyük 3. katedralmiş. Zaten dindar olan Gürcü halkı da fotoğrafta gördüğünüz gibi burayı çok seviyor anlaşılan.

Tsminda Katedrali ayrıca Elia tepesinin üzerine kurulmuş olup 98 metre yüksekliğinde ve altın kaplama kubbesiyle şehrin en dikkat çekici yapısı olma özelliğinde.

Yukarıdaki fotoğraf sanırım “en dikkat çekici yapı”nın ne olduğunu gayet iyi anlatıyordur 🙂

Kura River & The Bridge of Peace

Kura Nehri; Ardahan’dan başlayarak Azerbaycan’da Aras Nehri ile birleştikten sonra Hazar Denizi’ne dökülen bir nehir. Gürcistan’da Tiflis dahil birçok şehirden geçen nehirde, teknelerle kısa bir tur yapmak mümkün. Ancak fiyatlar hakkında ne yazıkki bilgim yok.

Barış köprüsü ise Kura Nehri üzerinde eski ve yeni şehri birbirine bağlayan bir köprü. 2010 yılında tamamlanan köprü 150 metre uzunluğunda olup üzerinde 1208 Led ampül bulunuyormuş. Ancak Tiflis halkı bu köprüye P&G’nin alt firması olan “Always Ultra” ismini takmışlar. İlk duyduğumda “köprüyü P&G mi yaptırmış ki” diye düşündüm ancak sonradan öğrendim ki Always Ultra ülkemizde Orkid adıyla satılan kadın pedi markası. Yani köprü kadın pedine benzediği için yerli halk buraya bu ismi takmış. Çok ironik 🙂

Tbilisoba Festivali

Gürcistan’da yılın belirli dönemlerinde şarap festivalleri düzenleniyor. Ziyaretim sırasında şans eseri denk geldiğim Tbilisoba Festivalinde yöresel halk oyunu gösterileri, konserler, etkinlikler, danslar, çeşitli şovlar vb. yapılıyor. Ve tabiki ücretsiz olarak tüm şarapların tadına bakılabiliyor. Bu festival 13. yüzyıldan beri düzenlenmekteymiş..

Açıkçası Tiflis’in bu kadar kalabalık bir şehir merkezi olduğuna inanamamıştım ancak sonradan anladımki şehirde festival varmış 🙂 Ayrıca nehir kenarına kurulan seyyar mangalcıları görünce de çok şaşırmıştım. Bu da festivale özel birşeymiş, sonraki gün onları orada göremeyince anladım.. Ek bir not daha, Tbilisoba sadece Tiflis’te yapılan festivale verilen isim. Festivalin her şehir için farklı bir adı bulunuyor.

Rezo Gabriadze Marionette Theater

Öncelikle bu ilginç kulenin 19. yüzyılın ikinci yarısında yapıldığı tahmin ediliyor. Prag’da bulunan Astronomik saat gibi her saat başında kuklalar çıkıp şov yapıyorlar. Yan tarafında ise 1981’den beri kukla şovunun yapıldığı bir tiyatro bulunuyor. İnternette bu kukla gösterisinin çok güzel olduğu, mutlaka izlenilmesi gerektiği yazıyor ancak gittiğim tarihlerde kapalıydı. Asıl kötü haber yılın büyük bölümünde kapalı olması.

Liberty Square

19. yüzyıl başlarında Rusya Krallığı’nın Erivan’ı (Ermenistan) mağlup etmesi şerefine yapılan bu meydan, tarihte pek çok olaya tanıklık etmiş. Bir dönem adına Sovyet politikacı Beria adı, başka bir dönem Lenin’in adı verilmiş. Gürcistan 1918’de ilk bağımsızlığını ilan ettikten sonra meydanın adı Freedom Square (özgürlük meydanı) olarak değişmiş. 2003 yılında yapılan Gül Devriminde ise 100.000 kişi burada toplanmış.

Meydanın ortasında 1991 yılında kadar Lenin heykeli bulunuyormuş. Ancak şu anda St. George (Aziz Yorgi) heykeli bulunuyor.

Georgian National Museum

Rustaveli caddesi üzerinde bulunan Gürcistan ulusal müzesi 2004 yılında açılmış. İçerisinde Bronz çağından başlayıp 20. yüzyıla kadar pek çok eser sergileniyor.

Mtatsminda Pantheon

Burası Gürcistan’ın önde gelen yazar, şair, akademisyen, artist ve ulusal kahramanlarının gömülü olduğu bir mezarlık (nekropol). İlk olarak Rus yazar Alexander Griboyedov (1829), ardından ise onun karısı Nino Chavchavadze (1857) gömülmüş. 100 yıl sonra 1929 yılında ise Griboyedov’un ölümü anısına burası nekropol ilan edilmiş.

Tiflis’te aynı burası gibi Didube ve Saburtalo Pantheon olmak üzere 2 farklı nekropol daha bulunmakta.. Günümüzde 50’ye yakın kişinin gömülü olduğu bu tepeye Mtatsminda Pantheon (Holy Mountain / Kutsal Tepe) adı verilmiş. Tepeye yürüyerek -tavsiye etmem- ve aşağıda yazdığım finikülerle çıkmak mümkün.

Tbilisi Funicular

 

Tiflis’in en yüksek tepesi olan Mtatsminda’ya çıkmak için kullanılan bu finiküler 1905 yılında açılmış. Tepede yukarıda belirttiğim nekropol ve birazdan bahsedeceğim eğlence parkı yer alıyor.

Finiküleri kullanmak için turnikelerin yan tarafında bulunan gişeden “parkcard” almak gerekiyor. Bu kart hem zirvede bulunan eğlence parkında, hemde finikülerle çıkış-iniş için kullanılıyor. Fiyatı 4 Lari (4.75 TL) ve içine yükleme yapılıyor. Çıkış-iniş ve kart ücreti toplamda 8 Lari (9.50 TL) yapıyor.

Küçük bir not: Finikülerin ara durağı bulunuyor ve nekropolü ziyaret etmek için burada inmek gerekmekte.

Mtatsminda Amusement Park

Tiflis eğlence parkı alışkın olduğumuz lunapark konseptinin dışında içerisinde ağaçlar, çeşitli bitkiler, çocuklara özel eğlence alanları, küçük evler ve dinlenme alanlarının olduğu bir park. Üstelik bu şehrin en yüksek tepesi olan Mtatsminda’ya yani 800 metre yukarıya yapılmış. Bu özelliğiyle Tiflis’in en çok ziyaret edilen yeri.

Park 1930’lu yıllarda, lunapark ise 2007 yılında yapılmış ve içerisinde dönme dolap, roller coaster, çarpışan araba, korku treni vb. gibi pek çok oyuncak bulunuyor.

Kameranın kadrajına tam sığdıramadığım bu dönme dolap tam 80 metre yüksekliğinde ve lunaparkın sembolü. Bir turunu tamamlaması 20 dakika sürüyor. Eğer 800 metre yukarıdan Tiflis’i seyretmek yetmezse, bu dönme dolaba binilerek 880 metre yükseklikten seyretmek mümkün 🙂

Yağmurdan dolayı ne yazdıkki fazla kalamadığım parkta birkaç saat hatta, yarım gün geçirmek mümkün. Buraya çıkmak için yukarıda bahsettiğim finiküler kullanılabilir ya da şehir merkezinden kalkan sarı dolmuşlarla çıkılabilir. Giriş ücretsiz, oyuncaklara binmek içinse yukarıda belirttiğim karttan almak gerekiyor. Oyuncakların fiyatları 1-5 Lari arasında değişiyor.

Ayrıca bilginiz olması açısından, bu parkın çok daha güzel bir versiyonuda Barcelona‘da bulunuyor. Burası da zaten Barcelona’da yer alan parktan esinlenilmiş.

---

Gürcistan’ın başkenti Tiflis’te gezdiğim yerler bu kadardı. Gürcistan’ın vize istememesi, Türk insanına olan saygısı ve ülkemizden çok fazla uçuş olduğunu düşünürsek haftasonunu değerlendirmek için bile gidilebileceğini düşünüyorum.

Tiflis’te kaldığım 2 günün ardından Josef Stalin’in doğduğu şehir Gori‘ye geçtim. Ardından diğer şehirleri de gezdikten sonra tekrar Tiflis’e döndüm ve bir çılgınlık yaparak şehir merkezinden havalimanına kadar yürüdüm (18 KM). Çünkü uçağım sabah 5’teydi ve erken gitmek istemedim. Akşam 7’de başlayan yürüyüş gece 23:30’da sona erdi. Tıpkı geldiğimde olduğu gibi saatlerce havalimanında boş boş bekledikten sonra İstanbul’a geldim ve direk işe geçtim. Oldukça zor bir gün olmuştu 🙂

Tiflis’e seyahat edeceklere şimdiden iyi tatiller diliyorum.